প্ৰত্যেক শিশুৰ বুদ্ধিমত্তা (intelligence) বা প্ৰতিভা (Talents) একে হয়নে! প্ৰত্যেক গৰাকী শিশুৱে জন্মগত ভাৱে প্ৰতিভাসমূহ লৈ আহে নেকি! ড° হ’ৱাৰ্ড গাৰ্ডেনাৰ নামৰ এগৰাকী শিক্ষা তথা মনোবিজ্ঞানীয়ে ১৯৮৩ চনত Multiple Intelligence Theory (MIT) নামৰ এক তত্ব আগবঢ়াইছিল। প্ৰত্যেক ল’ৰা-ছোৱালীৰ ৮ বিধ বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ বুদ্ধিমত্তা থাকে। ১) ৱ’ৰ্ড স্মাৰ্ট (Word Smart), ২) নাম্বাৰ/ৰিজনিং স্মাৰ্ট- (Number/Reasoning Smart), ৩) পিকচাৰ স্মাৰ্ট (Picture Smart), ৪) নেশ্যাৰ স্মাৰ্ট (Nature Smart), ৫) মিউজিক স্মাৰ্ট (Music Smart), ৬) বোডি স্মাৰ্ট (Body Smart) ৭) পিপ’ল স্মাৰ্ট (People Smart) আৰু ৮) চেল্ফ স্মাৰ্ট (Self Smart)।

         এই সকলো প্ৰকাৰৰ বুদ্ধিমত্তা সকলো ল’ৰা-ছোৱালীৰ লগতে থাকে, কেৱল পৰিমাণ কম বেছি হয়। যিধৰণৰ বুদ্ধিমতা ল’ৰা বা ছোৱালীজনীৰ বেছি থাকে সেই চৰিত্ৰটো বেছি প্ৰকাশ পাই বা সেই বিষয়ত দখল বেছিকৈ থাকে। সাধাৰণতে দুটা বা তিনিটা বুদ্ধিমত্তাই প্ৰভাৱবিস্তাৰ (Dominant) কৰে।

         ৱ’ৰ্ড স্মাৰ্ট ল’ৰা-ছোৱালীবোৰ সাধাৰণতে কথা আৰু শব্দ চহকী হয়। তেওঁলোকে লিখা-মেলাত পাকৈত হোৱা দেখা যায় বা কথা কোৱাৰ ক’লা, ভাষণ আদি দিয়াত তেওঁলোক পাৰ্গত হয়। এনেধৰণৰ ল’ৰা ছোৱালী সাহিত্যিক, ব্ল’গাৰ, বক্তা, অধিবক্তা ইত্যাদি কেৰিয়াৰত ভাল ফলাফল দেখুৱাবলৈ সক্ষম হয়।

         নাম্বাৰ/ৰিজনিং স্মাৰ্ট ল’ৰা-ছোৱালীবোৰ শিক্ষাৰ দিশত অলপ আগবঢ়া হয়। এনেধৰণৰ ল’ৰা-ছোৱালীবোৰ সাধাৰণতে সংখ্যা আৰু ল’জিক সমূহ সহজে আয়ত্ত কৰিব পাৰে। গণিত-বিজ্ঞান, জ্যামিতি, জটিল ব্যাকৰণ আদি সহজে বুজি পায়। গৱেষক, চফটৱেৰ ইঞ্জিনীয়াৰ, মেকানিক, পৰিসংখ্যাবিদ আদি তেওঁলোকৰ বাবে ভাল কেৰিয়াৰ হ’ব পাৰে।

পিকচাৰ স্মাৰ্ট ল’ৰা-ছোৱালীবোৰে ছবিৰ ধাৰণা সহজে কৰিব পাৰে আৰু কল্পনাৰ পৃথিৱীখনো এওলোকৰ বাবে নিজৰ হয়। মহাকাশ বা ভূগোল বিষয়ক কথাবোৰত ৰুচি পায় এনেকুৱা ল’ৰা ছোৱালীবোৰে আৰু কোনোবা মানুহ বা ছবিক দেখা পালেই ভালদৰে বুজিব (Observe) পাৰে। ডিটেক্টিভ, পেইণ্টাৰ, মহাকাশ বিজ্ঞানী আদি তেওঁলোকৰ বাবে ভাল কেৰিয়াৰ হ’ব পাৰে।

নেশ্যাৰ স্মাৰ্ট ল’ৰা-ছোৱালীবোৰে প্ৰকৃতিৰ লগত থাকি বেছি ভাল পায়। পশু-পক্ষী, জন্তু-জানোৱাৰ, গছ-লতিকা, পাহাৰ-নদী আদি বিষয় তেওঁলোকৰ প্ৰিয় হয় আৰু তেনেকুৱা ধৰণৰ কাম কৰি ভাল পায়। বন-বিষয়া, পৰিৱেশ-বিজ্ঞানী, পশু-চিকিৎসক, পৰিৱেশ কৰ্মী আদি বিষয়ত কেৰিয়াৰ গঢ়ি তেওলোকে সুখ অনুভৱ কৰে।

মিউজিক স্মাৰ্ট ল’ৰা-ছোৱালীবোৰ সংগীতপ্ৰিয় আৰু আৱেগিক হয়। তেওলোকে শব্দ, কণ্ঠ, সংগীতৰ তাল-লয় আদি সহজে বুজি পায়। গায়ক, সুৰকাৰ, চাউণ্ড ইঞ্জিনীয়াৰ, বাদ্যযন্ত্ৰী আদি বিষয়ত কেৰিয়াৰ গঢ়িব পাৰে।

         বোডি স্মাৰ্ট ল’ৰা-ছোৱালীবোৰ সাধাৰণতে শৰীৰ-চালনা সুন্দৰকৈ কৰিব পাৰে, সেয়া খেল-ধেমালী বা নৃত্য-অভিনয়েই হওক। ক্ৰীড়া, ৰেফাৰী, অভিনেতা, নৃত্যশিল্পী, আনকি ঘূৰি ফুৰিবলগীয়া কাম বা ড্ৰাইভিং আদি বিষয়ত কেৰিয়াৰ বনালে অধিক দক্ষ হ’ব পাৰে।

         পিপ’ল স্মাৰ্ট ল’ৰা-ছোৱালীবোৰ সাধাৰণতে মানুহৰ লগত সহজে মিলিব পাৰে। মেনেজমেণ্টত বহু ভাল হয় এওলোকৰ আৰু গ্ৰুপত কাম কৰি ভাল পায় এওলোকে। মানুহৰ লগত থাকি কৰিবলগীয়া চাকৰিত এওলোক সফল হয়। চিকিৎসক, ব্যৱসায়ী, শিক্ষক ইত্যাদি বিষয়ত কেৰিয়াৰ গঢ়িলে এওলোকে নিজক উজাৰি দিব পাৰে।

         চেল্ফ স্মাৰ্ট ল’ৰা-ছোৱালীবোৰে নিজক ভালদৰে চিনি পায় বা সহজ ভাষাত নিজৰ দুৰ্বলতা (weakness) আৰু সামৰ্থ্য (strength) সমূহ ভালদৰে বুজি পায়। এওলোকে নিজৰ লগতে আনৰ কথাও সহজে অনুভৱ কৰিব পাৰে।

         ওপৰত উল্লেখ কৰা বুদ্ধিমত্তাসমূহ এটা-আনটোৰ লগত মিলালে (Combine) কেৰিয়াৰ সম্পৰ্কীয় উপমা সমূহ হয়তো অলপ ভিন্ন হ’ব। যিয়েই নহওক আমি যদি ল’ৰা বা ছোৱালীজনীৰ এই বুদ্ধিমত্তা সমূহৰ আগতীয়াকৈ আভাস ল’ব পাৰো, পিছলৈ কেৰিয়াৰ পৰিকল্পনাত বহুত সুবিধা হয়। শব্দ বা সংগীত চহকী ল’ৰা বা ছোৱালীজনীক ক্ৰিকেট একাডেমি বা চুইমিঙৰ স্কুলত নাম লাগাই দিলে এটা পৰ্যায়লৈকে আয়ত্ত কৰিব পাৰি কিন্তু সুদক্ষ হ’ব নোৱাৰিব, ঠিক সেইদৰে অংক-বিজ্ঞানত ভাল ল’ৰা বা ছোৱালীজনী যদি ছবি ভাল নাপায় বা বুজিবলৈ টান পাই সিহঁত হয়তো ভাল মেকানিকেল ইঞ্জিনীয়াৰ বা চফটৱেৰ ইঞ্জিনীয়াৰ হ’ব পাৰিব কিন্তু ঘৰৰ নতুন ডিজাইন কৰিব অসুবিধা পাব। আমি এজন ল’ৰা বা ছোৱালীৰ বুদ্ধিমত্তা আনজনৰ লগত তুলনা কৰিব নোৱাৰো, সকলোৰে বুদ্ধিমত্তা বেলেগ বেলেগ আৰু অনন্য।