আপুনি কাৰোবাক ‘না’ বুলি কবলৈ টান পাই নেকি? ‘না’ মানে- নোৱাৰিম, নাই, নহ’ব, নালাগে ইত্যাদি। কোনোবাই ধাৰলৈ বুলি পইচা বিচাৰিলে, নিজৰে নাথাকিলেও অথবা দিবলৈও ইচ্ছা নাথাকিলেও কিন্তু ‘না’ ক’ব নোৱাৰা বাবে পইচাটো ধাৰলৈ দিলে। চিনাকি LIC এজেণ্ট গৰাকীয়ে ইমান জোৰকৈ ধৰিছেযে না ক’ব নোৱাৰি প্ৰয়োজন নাথাকিলেও LIC ৰ এখন নতুন প’লিচি খুলিলে। অ’ফিছৰ কামত আপুনি ভাল আৰু সেয়ে বছে আপোনাকে নতুনকৈ কাম বা দায়িত্ব দিছে আৰু আপুনিও না ক’ব নোৱাৰি মনটো অশান্তি কৰি হ’লেও কৰি গৈছে। মেডিকেল পঢ়িব আপোনাৰ ইচ্ছা নাছিল, কিন্তু মা-দেউতাৰ ইচ্ছাক ‘না’ ক’ব নোৱাৰিলে, ইত্যাদি ইত্যাদি। আনকি ৰাস্তাই-ঘাটে কেতিয়াবা ভিক্ষাৰী আহি দুখ ভৰা কাহিনী শুনালে ন’ ক’ব নোৱাৰি যি আছে তাকে দি দিওঁ। মোৰ নিজৰ এনেকুৱা বহুত হয়। আপোনালোকৰো চাগে এনেকুৱা হয় কেতিয়াবা।
আনক ‘না’ ক’ব নোৱাৰি, পিছত নিজৰ ওপৰতে খং কৰি বহি থাকো। কিয় বাৰু আমি আনক না ক’ব নোৱাৰো, কেতিয়াবা ভাৱি চাইছেনে আপুনি! আমি না ক’ব নোৱাৰো, কাৰণ আমি ভাৱো ‘না’ ক’লে মানুহজনে বেয়া পাব আৰু সেই কথাটো ভাৱি থাকি আমি পিছৰ সময়খিনিত নিজকে দোষী দোষী লাগি থাকিব। আপুনি জানেনে আনক ‘না’ ক’ব নোৱাৰি আপুনি নিজক ‘না’ কৈছে আৰু ই বহুত ক্ষতিকাৰক। আমি সদায় আনৰ দৃষ্টিত ভাল হৈ থাকিব বিচাৰো বা আনে ভাল পাই থকাটো বিচাৰো, কিন্তু ‘না’ নোকোৱা মানুহবোৰোক সকলোৱে সদায় ভাল পায় নেকি? উত্তৰ- নহয়।
আপুনি যদি নিজ ইচ্ছামতে কাম কৰিছে বা কাৰোবাক ধাৰ দিছে অথবা LIC ৰ পলিচি খুলিছে, তেন্তে ক’বলৈ একো নাই, কিন্তু যদি নিজৰ ইচ্ছাৰ বিপৰীতে গৈ ‘হা’ কৈছে, তেতিয়া আপুনি নিজেই নিজৰ ক্ষতি কৰিছে।
ন’ কোৱাৰ ক’লা (Art of saying No) আমি শিকিব লাগিব বা কেনেদৰে ‘না’ ক’ব পাৰি। যিমানদূৰ সম্ভৱ চিধা (Direct) উত্তৰ দিব পাৰিলে ভাল। যেনে আপোনাৰ হাতত পইচা নাই ধাৰলৈ দিবলৈ, কৈ দিয়ক, বিশাস কৰে নকৰে তেওঁৰ কথা অথবা ‘বেয়া নাপাব মই ধাৰলৈ দিব নোৱাৰিম’। ঠিক তেনেদৰে LIC ৰ এজেণ্টজনে বা অন্য কোনোবা চেলশ্যমেনে বেছি জোৰ কৰি থাকিলে, এজেণ্টগৰাকীক ‘ভাৱি আছো ৰ’ বা ‘দুদিনমান সময় দিয়া’ এনেকুৱা উত্তৰ দিব নালাগে। আপুনি চিধাই কৈ দিয়ক ‘মোৰ এতিয়া প্ৰয়োজন নাই, যেতিয়া প্ৰয়োজন হ’ব মই নিজেই আপোনাক যোগাযোগ কৰিম’। এনেকুৱা কৰিলে আপোনাৰ দোষী ভাৱ বেছি নাথাকিব আৰু পিছলৈ নোহোৱা হৈ যাব। বিকল্প ব্যৱস্থা এটা দেখুৱাই দিয়ক পাৰিলে। ধৰি লওঁক আপোনাক বছে অতিৰিক্ত কাম দি আছে, আপুনি তেওঁক এটা বিকল্প সমাধান দেখুৱাই দিয়ক আৰু আপোনাৰ হাতত ইতিমধ্যে থকা কামখিনিৰ গুৰুত্বৰ (Priority) কথা কওক। সদায় দেখি থকা ভিক্ষাৰীজনক সোধকছোন আপোনাৰ ঘৰত কাম কৰিব নেকি অথবা শাৰিৰীকভাৱে অক্ষম মগনীয়াজনক সোধকছোন, চৰকাৰী সুবিধা পাইছেনে? আপোনাৰ পৰা বেছিভাগ ভিক্ষাৰী নিজেই আতৰি যাব। নোৱাৰো, নিদিওঁ, নহ’ব আদি শব্দ ব্যৱহাৰ নকৰাকৈয়ে আপুনি কাৰোবাক ‘না’ বুলি ক’ব পাৰে। নিজক দুখী কৰি আনক সুখী কৰি ৰখাৰ ঠিকা আপুনি লৈ থোৱা নাই। অধিক সময় আমি না’ কবলৈ টান পাওঁ মানুহজনে বেয়া পাব বুলি কিন্তু মানুহজনে আপোনাক ভাল পাই থাকি কি কৰিছে! নিজৰ কথা ভাৱক, আনক নিশ্চয়কৈ সহায় কৰক কিন্তু ইচ্ছাৰ বিপৰীতে গৈ নহয়।